Στόχος να ελεγχθούν εικονικές δωρεές και περιπτώσεις μαύρου χρήματος
Στο «μάτι» του φοροελεγκτικού μηχανισμού μπαίνουν οι «αφορολόγητες» δωρεές χρημάτων μεταξύ αδερφών με ενδιάμεσο το γονέα, χρηματικές γονικές παροχές έως 800.000 ευρώ χωρίς μεταφορά των ποσών μέσω τραπεζών, δωρεές χρημάτων σε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς αλλά και το «πόθεν έσχες» των δωρητών. Από έλεγχο θα περάσουν χιλιάδες υποθέσεις χρηματικών γονικών παροχών και δωρεών που πραγματοποιήθηκαν μετά την 1η Οκτωβρίου 2021 με στόχο τον εντοπισμό εικονικών δωρεών, δωρεών σε πρόσωπα που δεν δικαιούνται το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και περιπτώσεων «μαύρου» χρήματος.
Στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί ότι έχει καταστρατηγηθεί το ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς οι φορολογούμενοι που έχουν λάβει χρήματα με δωρεά θα βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή φόρου έως 40% από το πρώτο ευρώ.
Η νέα εγκύκλιος του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή αποκωδικοποιεί το νέο καθεστώς και φωτογραφίζει τις υποθέσεις που θα περάσουν από ελεγκτικό “κόσκινο”. Συγκεκριμένα ο ελεγκτικός μηχανισμός θα ερευνήσει τις παρακάτω περιπτώσεις:
Διαδοχικές χρηματικές δωρεές. Οι έλεγχοι θα γίνουν με βάση το χρονικό διάστημα που πραγματοποιήθηκαν και με όριο τους 6 μήνες. Θα ελεγχθούν περιπτώσεις που το παιδί έχει δωρίσει χρήματα στον πατέρα ή τη μητέρα του και ο γονέας στη συνέχεια με γονική παροχή έδωσε τα χρήματα στο άλλο του παιδί. Με ενδιάμεσο, δηλαδή, το γονέα τα χρήματα περάσανε από τον έναν αδερφό στον άλλο. Για αυτήν, την «τριγωνική» συναλλαγή δεν πληρώθηκε ούτε ένα ευρώ φόρος καθώς η δωρεά χρημάτων έως 800.000 ευρώ από το παιδί στο γονιό είναι αφορολόγητη όπως επίσης και η γονική παροχή που έγινε στη συνέχεια από το γονιό στο παιδί. Ωστόσο, η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει ότι στις δωρεές χρημάτων μεταξύ αδερφών δεν ισχύει το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος 20% από το πρώτο ευρώ. Έτσι, μετά τις οδηγίες του Γιώργου Πιτσιλή, οι φορο-ελεγκτές θα ερευνήσουν υποθέσεις διαδοχικών δωρεών προκειμένου με στοιχεία να εντοπίσουν περιπτώσεις που ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α’ κατηγορία δικαιούχων (π.χ. αδερφός).
Κρίσιμο είναι το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών. Αν είναι μικρότερο των έξι μηνών «προκύπτει ισχυρή ένδειξη ότι, κατ’ αρχήν, οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς το σκοπό αυτό και, εφόσον ο σκοπός καταστρατήγησης τεκμηριώνεται και από τα υπόλοιπα στοιχεία και πραγματικά περιστατικά, επιβάλλεται σε βάρος του τελευταίου (πραγματικού) δωρεοδόχου φόρος δωρεών, ως η δωρεά να είχε πραγματοποιηθεί απευθείας από τον πραγματικό δωρητή προς τον τελικό δικαιούχο αυτής». Αντιστρόφως, εάν μεσολαβεί ικανό χρονικό διάστημα μεταξύ των ως άνω διαδοχικών δωρεών, ενδεικτικά εάν εκτείνεται πέραν του εξαμήνου συνάγεται καταρχήν ότι οι διαδοχικές δωρεές δεν έχουν γίνει με σκοπό καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, εκτός εάν η ελεγκτική αρχή τεκμηριώσει με συγκεκριμένα στοιχεία την καταστρατήγηση αυτών.
Χρηματικές γονικές παροχές – δωρεές χωρίς αποδεικτικό μεταφοράς χρημάτων από την τράπεζα. Στις περιπτώσεις αυτές χάνεται το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ με επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 10% από το πρώτο ευρώ. Για αρχικές δηλώσεις φόρου γονικής παροχής/δωρεάς που έχουν υποβληθεί από 1-10-2021 και μετά, για την απόδειξη της μεταφοράς του ποσού της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων καθώς και το πιστωτικό ίδρυμα και επισυνάπτεται το αποδεικτικό μεταφοράς από το πιστωτικό ίδρυμα.
Επίσκεψη και προθεσμία
Σε περίπτωση μη επισύναψης του ανωτέρω δικαιολογητικού (ακόμη και αν αναγράφονται τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών στο σώμα της δήλωσης) ο φορολογούμενος καλείται από το Τμήμα Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους φορολογουμένους για την υποβολή αυτού εντός 5 εργάσιμων ημερών. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, ο φόρος υπολογίζεται με αυτοτελή συντελεστή 10% (χωρίς το αφορολόγητο ποσό των 800.000 ευρώ).
Εφόσον το σχετικό δικαιολογητικό προσκομισθεί μεταγενέστερα και διαπιστωθεί ότι το δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η μεταφορά του χρηματικού ποσού πράγματι έχει ημερομηνία προγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, ακυρώνεται ή τροποποιείται η πράξη προσδιορισμού φόρου και ο φόρος υπολογίζεται με το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ.
Νέα δωρεά
Εφόσον το δικαιολογητικό έχει ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας υποβολής της δήλωσης, θεωρείται νέα γονική παροχή / δωρεά.
Για τη γονική παροχή/δωρεά δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, η προθεσμία υποβολής της δήλωσης είναι εξάμηνη και αρχίζει από τη σύσταση της γονικής παροχής/δωρεάς (παράδοση των χρημάτων), δηλαδή από τη μεταφορά των χρηματικών ποσών μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η μεταφορά χρηματικού ποσού από ατομικό λογαριασμό του γονέα/δωρητή ή κοινό λογαριασμό αυτού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο τον παρέχοντα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο.
Τραπεζική επιταγή
Ως μεταφορά μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων λογίζεται και η έκδοση τραπεζικής επιταγής από τον γονέα/δωρητή με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με το τέκνο/δωρεοδόχο ή τρίτο πρόσωπο (και όχι η έκδοση επιταγής με κατάθεση μετρητών) και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τον ίδιο το γονέα/δωρητή ή τρίτο πρόσωπο. Στην περίπτωση αυτή, για την απόδειξη της μεταφοράς της χρηματικής γονικής παροχής/δωρεάς σε τραπεζικό λογαριασμό, αναγράφονται στο σώμα της δήλωσης φόρου γονικής παροχής/δωρεάς οι αριθμοί IBAN των τραπεζικών λογαριασμών, μεταξύ των οποίων έγινε η μεταφορά των χρημάτων, το πιστωτικό ίδρυμα και ο αριθμός της επιταγής. Ως ημερομηνία γονικής παροχής/δωρεάς θεωρείται η ημερομηνία κατάθεσης της επιταγής στον τραπεζικό αυτό λογαριασμό.
Τράπεζες εξωτερικού
Η μεταφορά χρηματικού ποσού μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφορά και λογαριασμούς που τηρούνται σε πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, καθώς και γονική παροχή/δωρεά από ή/και προς κάτοικο ημεδαπής ή αλλοδαπής.
3. Μεταφορά χρημάτων σε κοινό λογαριασμοί με τρίτο πρόσωπο. Στο ελεγκτικό στόχαστρο θα βρεθούν περιπτώσεις μεταφοράς χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο. Εάν αποδειχθεί η «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο από το τρίτο πρόσωπο τότε επιβάλλεται φόρος δωρεάς 20% για δωρεοδόχους της Β΄ κατηγορίας και 40% για τα πρόσωπα της Γ΄κατηγορίας.
4. «Πόθεν έσχες» των δωρητών. Η δυνατότητα του γονέα/δωρητή να πραγματοποιήσει χρηματική γονική παροχή/δωρεά προς το τέκνο/δωρεοδόχο δεν ελέγχεται κατά το στάδιο της υποβολής της δήλωσης (δεν υπάρχει υποχρέωση συνυποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών κ.λπ.) αλλά κατά τον έλεγχο. Κατά τον έλεγχο η Εφορία θα ψάξει εάν τα χρήματα που δωρίζονται προέρχονται από εισοδήματα και έσοδα του δωρητή τα οποία έχουν δηλωθεί και φορολογηθεί και καλύπτουν το ύψος των χρημάτων που δωρίζονται.
5. Τροποποιητικές δηλώσεις. Απορρίπτεται τροποποιητική δήλωση, με την οποία «ανακαλείται» η αρχική δήλωση άτυπης γονικής παροχής/δωρεάς από τους δηλούντες, οι οποίοι επικαλούνται πλάνη τους (π.χ. ότι η υποβολή της δήλωσης έγινε πριν τη σύσταση της δωρεάς, η οποία όμως δεν πραγματοποιήθηκε, ή ότι η χρηματική δωρεά πραγματοποιήθηκε για την αγορά ακινήτου από τον δωρεοδόχο, η οποία αγορά όμως δεν πραγματοποιήθηκε). Η δήλωση δεν γίνεται δεκτή γιατί η άτυπη γονική παροχή/δωρεά η υποβολή της δήλωσης προϋποθέτει την πραγματοποίηση του γεγονότος της γονικής παροχής/δωρεάς. Ετσι, δεν μπορεί να γίνει δεκτός ο ισχυρισμός ότι η υποβολή της δήλωσης αναφερόταν σε ανύπαρκτα περιστατικά.
