Κανείς δεν πρόκειται να ξεχάσει την εικόνα της κατάρρευσης του γεφυριού της Πλάκας.
Εκείνη την ημέρα της κατάρρευσης, εκείνη την ίδια ημέρα γεννήθηκε η ανάγκη της αναστήλωσης.
Ένα γεφύρι που μας ένωσε όλους, Ηπειρώτες και μη. Η σκέψη κοινή: Να ξαναχτιστεί το γεφύρι!
Σε αυτή την δύναμη αναφέρθηκε και η γενική γραμματέας της Europa Nostra Σνέσκα Μιχάιλοβιτς δίνοντας τα εύσημα σε όσους δεν έχασαν την ελπίδα τους και προσπάθησαν να ξανά στήσουν όρθιο το ιστορικό γεφύρι. “Είναι η σύνδεση του παρελθόντος, με το παρόν και το μέλλον” είπε, χαρακτηριστικά απευθυνόμενη σε όλους όσους ανηφόρισαν στην Πλάκα.
Σε μια ιδιαίτερη τελετή εκπρόσωποι των συντελεστών του έργου παρέλαβαν την τιμητική πλακέτα από την Europa Nostra.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Europa Nostra, που αποτελεί έναν οργανισμό για την πολιτιστική κληρονομιά, ανακοίνωσαν τους 24 νικητές των Βραβείων 2021. Ένα από τα έργα πολιτιστικής κληρονομιάς που διακρίθηκαν, ήταν η Γέφυρα Πλάκας, και ιδιαίτερα το έργο αποκατάστασης.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης περιελάμβανε χαιρετισμούς από την Υπουργό Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, τον περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη, τον πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Ανδρέα Μπουντουβή, τον τέως πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηπείρου Χρίστο Παπαβρανούση και από τον δήμαρχο Βορείων Τζουμέρκων Γιάννη Σεντελέ.
Η υπουργός μίλησε για την σημασία του έργου αλλά έδωσε και το ιστορικό της κατάρρευσης ενώ στάθηκε στην ιστορική σημασία του γεφυριού. Παράλληλα, ευχαρίστησε δημόσια όλους όσους από την πρώτη στιγμή ανέλαβαν την ευθύνη της διαχείρισης δύσκολων ζητημάτων.
Ο περιφερειάρχης Αλέκος Καχριμάνης στον σύντομο χαιρετισμό του δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει όλους όσους βοήθησαν ενώ επανέλαβε ότι «όταν είμαστε όλοι μαζί μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα».
Ο πρύτανης του ΕΜΠ αναφέρθηκε στο ιστορικό αλλά και στα όσα ακολούθησαν δίνοντας έτσι την συνοπτική εικόνα όλων όσων έπρεπε να γίνουν αλλά και των εμποδίων που έπρεπε να ξεπεραστούν. Τέλος, επεσήμανε ότι θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα και για άλλα γεφύρια και μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο Δήμαρχος Γιάννης Σεντελές ξανά έζησε και ξανά θύμισε σε όλους την κατάρρευση αλλά και όσα έγιναν μετά. Η κινητοποίηση άμεση από πλευράς της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Κλιμάκιο βρέθηκε στην Πλάκα και οι πρώτες συνεννοήσεις με τους φορείς ήταν γεγονός…Την συνέχεια την γνωρίζουμε και την βλέπουμε όλοι.
Στο ίδιο πλαίσιο και η ομιλία του τότε προέδρου του ΤΕΕ/Τμήμα Ηπείρου Χρήστου Παπαβρανούση που και εκείνος αναφέρθηκε στα όσα έγιναν ώστε το γεφύρι της Πλάκας να ορθωθεί ξανά για να ενώσει τις δυο πλευρές. Να ενώσει τους πάντες!
Ακολούθησαν οι ομιλίες των εκπροσώπων της ομάδας του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, της ομάδας της μελέτης εφαρμογής του έργου, της αναδόχου κατασκευαστικής εταιρίας και του φορέα επίβλεψης του έργου που έκαναν σύντομη παρουσίαση της αποκατάστασης του γεφυριού.
Με κλαρίνα …
Η παράδοση θέλει τα κλαρίνα να βαράνε για το γεφύρι. Έτσι και έγινε. Με την συνοδεία μουσικών έγινε η παράδοση της τιμητικής πλακέτας στην υπουργό Λίνα Μενδώνη από την πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) Λυδία Καρρά, από την εκπρόσωπο της ΕΛΛΕΤ στην Europa Nostra Αλεξάνδρα Προκοπίου και από τη γενική γραμματέα της Europa Nostra Sneška Quaedvlieg – Mihailović.
Η εκδήλωση έκλεισε με ξενάγηση στο γεφύρι από τον Μανώλη Κορρέ, πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής και ομότιμο Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Μουσείο πέτρας πρότεινε ο Δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων
Την δημιουργία ενός υπαίθριου μουσείου, προκειμένου να αναδειχθούν τα πεσμένα κομμάτια από το ιστορικό γεφύρι της Πλάκας ζήτησε από την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ο δήμαρχος Βορείων Τζουμέρκων, Γιάννης Σεντελές, κατά τον χαιρετισμό για την απόδοση της πλακέτας, προτείνοντας στην υπουργό, σε συνδυασμό με το παλιό Τελωνείο, να γίνει ένα μουσείο πέτρας, στον χώρο του γεφυριού.
Πήγαν ακάλεστοι …
Στην εκδήλωση βρέθηκαν έστω και ακάλεστοι η πρώην υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, η βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Άρτας Όλγα Γεροβασίλη, η βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ιωαννίνων Μερόπη Τζούφη και ο Γ.Γ κ. Δέδες.
Τέλος, ο κ. Καρμανλής, υπουργός Υποδομών, παρά το γεγονός ότι το όνομά του βρισκόταν ανάμεσα στους ομιλητές δεν παρευρέθηκε στην εκδήλωση.
Για την ιστορία …
Την 1η Φεβρουαρίου 2015, κατά τη διάρκεια μίας ισχυρής καταιγίδας η οποία προκάλεσε την υπερχείλιση του ποταμού, κατέρρευσε ένα σημαντικό μέρος της κύριας καμάρας και του ανατολικού βάθρου της γέφυρας. Το έργο αποκατέστησε το γεφύρι στην παλιά του μορφή και ανέδειξε την υλική και άυλη του αξία εντός του ιδιαίτερου φυσικού τοπίου στο οποίο βρίσκεται.
Το έργο ολοκληρώθηκε χάρη στην επιτυχημένη συνεργασία των υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υποδομών, Οικονομικών, της περιφέρειας Ηπείρου, του ΕΜΠ και του ΤΕΕ, ενώ και χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Οικονομικών και Ανάπτυξης. Η Περιφέρεια Ηπείρου και ένας ιδιωτικός χορηγός συνέβαλαν επίσης οικονομικά στο έργο. Το γεφύρι χτίστηκε το 1866 στον ποταμό Άραχθο, με τόξο που εκτείνεται πλέον των 40 μ. σε μήκος και 20 μ. σε ύψος. Κατασκευάστηκε για να ενισχύσει την επικοινωνία και το εμπόριο στις γύρω κοινότητες και, μέχρι το 1913, βρισκόταν στη συνοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χρησιμεύοντας ως μία από τις δύο εισόδους στην ηπειρωτική χώρα.
Έχει κηρυχθεί προστατευόμενο ιστορικό μνημείο και η ιστορική του σημασία για την Ελλάδα είναι σημαντική. Αν και κατά καιρούς πραγματοποιήθηκαν περιορισμένες επισκευαστικές εργασίες, καμία δεν αντιμετώπισε τη σοβαρή υποβρύχια διάβρωση των θεμελίων της γέφυρας.
Με ισχυρή δημόσια στήριξη, οι εργασίες ανάκτησης τμημάτων του γεφυριού της Πλάκας ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως μετά την κατάρρευση του τον Φεβρουάριο του 2015.
Πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη διεπιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση για τα αίτια της κατάρρευσης και για το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποκατάστασης της γέφυρας. Στόχος του προγράμματος ήταν η στερέωση των εναπομεινάντων τμημάτων της, η αντιμετώπιση των δομικών ζητημάτων που προέκυπταν από την ροή του ποταμού και η αναστήλωση της γέφυρας χρησιμοποιώντας, όπου ήταν εφικτό, υλικό που είχε καταπέσει και επιλέγοντας προσεκτικά κατάλληλα νέα υλικά, όταν ήταν αναγκαίο. «Η έρευνα και η τεκμηρίωση αποτέλεσαν μια σταθερή βάση για αυτό το έργο που είχε ως στόχο να προσδιορίσει και να αναπαράγει τις παραδοσιακές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή της γέφυρας», σημείωσε η κριτική επιτροπή της Europa Nostra.
Το έργο είναι σημαντικό καθώς αποτελεί την πρώτη ανακατασκευή λίθινης γέφυρας στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα παρόμοια έργα παγκοσμίως. Το ευρύ φάσμα εμπειρίας και γνώσης που ανακτήθηκε από αυτό το μοναδικό έργο εμπλουτίζει την επιστημονική κοινότητα, με τα αποτελέσματα να διαχέονται στη διεθνή κοινότητα μέσω δημοσιεύσεων και παρουσιάσεων σε συνέδρια.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΛΕΝΑ ΣΤΑΜΟΥ
