Οι εικόνες των προσφύγων και των μεταναστών που φτάνουν στα ελληνικά νησιά θυμίζουν την έκρυθμη κατάσταση που επικρατούσε το 2016, όταν αποφασίστηκε να μεταφερθούν για πρώτη φορά στην Ήπειρο. Η στρόφιγγα των ροών άνοιξε ξανά το τελευταίο διάστημα με την έναρξη των «επιχειρήσεων» της Τουρκίας στα εδάφη της Συρίας με εκατοντάδες ανθρώπους να φτάνουν καθημερινά στα νησιά του Αιγαίου, όπου οι δυνατότητες φιλοξενίας είναι περιορισμένες.
Έτσι έχουν τεθεί σε εφαρμογή επιχειρήσεις αποσυμφόρησης που, όπως είναι λογικό, θα φέρουν νέους πρόσφυγες στην Ήπειρο. Πρόσφατα έγινε γνωστό από το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Ηπείρου πως θα λειτουργήσουν δύο δομές ασυνόδευτων παιδιών προσφύγων σε Κόνιτσα και Πωγωνιανή αντίστοιχα ενώ οι συζητήσεις του Κέντρου με υποψήφιους αναδόχους που θα αναλάβουν το λειτουργικό κομμάτι των δομών βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο.
Η πολιτική απόφαση και η σχετική έγκριση από το υπουργείο Εργασίας έχει δοθεί και επίσημα και την περασμένη Παρασκευή πραγματοποιήθηκε στα Γιάννενα συνάντηση των εμπλεκόμενων στο επίπεδο των διερευνητικών αναζητήσεων με φορείς και οργανώσεις που μπορούν να αναλάβουν το λειτουργικό κομμάτι.
Η συζήτηση έγινε ήδη με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Άρσις» που δραστηριοποιείται τα τελευταία χρόνια στην Κόνιτσα και θα ακολουθήσουν και άλλες συναντήσεις με υποψήφιους αναδόχους, όπως τόνισε η πρόεδρος του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Ηπείρου Κατ. Μιτοπούλου μιλώντας στο ITV.
Σε κάθε δομή προβλέπεται η δυνατότητα φιλοξενίας μέχρι 40 παιδιών, κατά το πλείστον στην ηλικία της εφηβείας, που φιλοξενούνται αυτή την περίοδο σε διάφορες δομές ανά τη χώρα.
Ένα κρίσιμο ωστόσο σημείο των συζητήσεων είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν σε κάθε περιοχή για την υλοποίηση παράλληλων εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν καθοριστικά στην προσαρμογή και στην παραγωγική ενασχόληση των παιδιών.
«Υπάρχει ένας αρχικός σχεδιασμός για κάποια εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπης μορφής με επίκεντρο τον πρωτογενή τομέα παραγωγής, όμως όλα αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο των συζητήσεων το επόμενο διάστημα, προφανώς και από τη νέα διοίκηση του Κέντρου» σημείωσε η κα Μιτοπούλου.
Στη Βουλή το νομοσχέδιο για το άσυλο
Κατατέθηκε το βράδυ της Δευτέρας στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για το άσυλο, το οποίο εισάγεται αύριο για συζήτηση στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.
Όπως αναφέρεται στη σχετική αιτιολογική έκθεση, «με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιχειρείται μια σημαντική τομή στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την παροχή διεθνούς προστασίας, καθώς συστηματοποιείται και αναπροσαρμόζεται σε ένα ενιαίο νομοθέτημα το σύνολο των διατάξεων, που διέπουν την αναγνώριση και το καθεστώς των πολιτών τρίτων χωρών ή των ανιθαγενών, ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, το καθεστώς των προσφύγων ή των ατόμων που δικαιούνται επικουρική προστασία, την υποδοχή των ανωτέρων αιτούντων, τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης του καθεστώτος διεθνούς προστασίας καθώς και την διαδικασία παροχής δικαστικής προστασίας».
Συγκεκριμένα, στα 121 άρθρα του νομοσχεδίου προβλέπονται μεταξύ άλλων:
– η διάκριση των αδειών διαμονής σε τριετούς διάρκειας σε όσους αναγνωρίζεται το καθεστώς πρόσφυγα και ετήσιας διάρκειας σε όσους αναγνωρίζεται το καθεστώς επικουρικής προστασίας
– καθίσταται υποχρεωτική η πρόσβαση στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση των ανηλίκων, στους οποίους έχει χορηγηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας
– συστήνονται Ειδικά Κλιμάκια Ταχείας Συνδρομής της Υπηρεσίας Ασύλου για την προτεραιοποίηση των αιτημάτων ασύλου
– θεσπίζονται κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των υπηκόων τρίτων χωρών με τις απαιτήσεις του νόμου, όπως τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του κέντρου διαμονής και την απόφαση μεταφοράς σε άλλο κέντρο
– απαλείφεται το μετατραυματικό στρες ως λόγος ευαλωτότητας
– επανακαθορίζονται οι διαδικασίες για τη χορήγηση και την ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας και η αρμοδιότητα των διοικητικών δικαστηρίων για την εκδίκαση υποθέσεων. Δικαίωμα παραμονής στη χώρα έχουν οι αιτούντες ως την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας εξέτασης της αίτησης στον πρώτο βαθμό
– επανακαθορίζεται η συγκρότηση των επιτροπών προσφυγών, που απαρτίζονται πλέον μόνο από δικαστικούς λειτουργούς
-οριοθετείται το δικαίωμα πρόσβασης των αιτούντων άσυλο στην εργασία που παρέχεται έξι μήνες μετά την υποβολή του αιτήματος εφόσον δεν έχει ληφθεί απόφαση σε πρώτο βαθμό και προβλέπεται ότι μέχρι να αποκτήσουν δικαίωμα στην εργασία οι αιτούντες λαμβάνουν την Κάρτα Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού, η οποία έχει διάρκεια ισχύος αντίστοιχη με τη διάρκεια ισχύος των δελτίων τους (εκτός από τις εγκύους για τις οποίες ισχύει για ένα έτος)
Σημειώνεται ότι η σχετική διαβούλευση για το νομοσχέδιο ολοκληρώθηκε χτες στις 4 το απόγευμα και είχαν κατατεθεί 332 σχόλια. Πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη αναφέρουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι στο νομοσχέδιο έχουν ενσωματωθεί σχόλια της διαβούλευσης. Μεταξύ των αλλαγών που έχουν γίνει συγκαταλέγονται η προσθήκη στο άρθρο 39 πρόβλεψης ότι, κατά τη λήψη της απόφασης παραπομπής υπηκόων τρίτων χωρών σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης ή άλλες δομές στην ενδοχώρα, λαμβάνονται υπόψη «η αρχή της οικογενειακής ενότητας και το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού».
Επίσης, στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται η εξαιρετική διαδικασία υποβολής αιτήσεων στα σύνορα ορίζεται ότι η επίδοση της απόφασης γίνεται εντός μίας ημέρας από την έκδοσή της και όχι εντός δέκα ημερών, όπως αναφερόταν στο υπό διαβούλευση σχέδιο (άρθρο 82). Εξάλλου, αυξάνονται οι προθεσμίες για τις διαδικασίες στα σύνορα: η απόφαση του πρώτου βαθμού εκδίδεται εντός επτά ημερών, η προθεσμία για την άσκηση προσφυγής είναι επτά ημέρες, η προσφυγή προσδιορίζεται εντός τεσσάρων ημερών και η απόφαση προσφυγή εκδίδεται εντός επτά ημερών (άρθρο 90). Τέλος, στις περιπτώσεις που εφαρμόζονται οι διαδικασίες στα σύνορα αυξάνεται το χρονικό περιθώριο κατάθεσης υπομνήματος για όποιο ασκεί προσφυγή ως μία ημέρα πριν από τη συζήτηση της προσφυγής του (άρθρο 99).
Υπονόμευση βλέπει το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες
Σε «κατάφωρη υπονόμευση θεμελιωδών εγγυήσεων και δικαιωμάτων των προσφύγων και αιτούντων άσυλο, κατά παράβαση του διεθνούς, ενωσιακού και εθνικού δικαίου, καθώς και της αρχής της μη επαναπροώθησης» οδηγεί το νομοσχέδιο για το άσυλο, σύμφωνα με το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες.
Όπως σημειώνει η μη κυβερνητική οργάνωση σε σχετική ανακοίνωσή της, με το κατατεθέν στη Βουλή νομοσχέδιο, «όχι μόνον δεν επιλύονται τα πραγματικά και συστημικά προβλήματα του ελληνικού συστήματος ασύλου και υποδοχής», αλλά «καταστρατηγούνται τα δικαιώματα αιτούντων άσυλο και προσφύγων και προτεραιοποιείται η αύξηση των επιστροφών, χωρίς μάλιστα να διασφαλίζονται οι επιβαλλόμενες, από το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο, εγγυήσεις».
Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι με το νομοσχέδιο μεταξύ άλλων «καταργούνται βασικές εγγυήσεις για το “δίκαιο και αποτελεσματικό” της διαδικασίας ασύλου» και «αναιρείται ουσιαστικά το δικαίωμα σε πραγματική προσφυγή». Επίσης, τονίζει ότι οι αιτούντες άσυλο εκτίθενται «στον κίνδυνο επιστροφής σε χώρες όπου κινδυνεύουν, πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ασύλου τους, κατά ευθεία παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας».
Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, επιπλέον, υπογραμμίζει ότι γενικεύεται «η επιβολή της κράτησης των αιτούντων άσυλο, αδιακρίτως, ακόμη και για ευάλωτους, θύματα βασανιστηρίων, βίας, ασθενείς, ακόμη και για παιδιά, και καταργείται ο αυτόματος δικαστικός έλεγχος της απόφασης επιβολής/παράτασης της κράτησης “με σκοπό την ελάφρυνση των διοικητικών αρχών και των δικαστηρίων”».
Τέλος, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες παρατηρεί, ότι με το νομοσχέδιο «γενικεύεται ο γεωγραφικός περιορισμός των αιτούντων άσυλο, σε υλοποίηση και της Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας, χωρίς εξατομικευμένη κρίση ως προς τη δυνατότητα επιβολής του μέτρου και χωρίς τη δυνατότητα δικαστικής εξέτασης, κατά παράβαση του ενωσιακού δικαίου και του άρθρου 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Ανθρώπου».
