Ένα νέο τοπίο για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές, παράλληλα όμως με αναλογική εφαρμογή σε όχθες, παρόχθιες ζώνες, σε λιμνοθάλασσες και λίμνες όπως η Παμβώτιδα, διαμορφώνει ο Νόμος 5092/2024 και η διάταξη της επίμαχης παραγράφου 12 που έχει ευθεία εφαρμογή στην περίπτωση των Ιωαννίνων και της παραλίμνιας περιοχής στο σύνολό της.
Μία σειρά θεμάτων που ήρθαν στο προσκήνιο τα δύο τελευταία χρόνια είτε με την πρόταση επανακαθορισμού της οριοθέτησης της Παμβώτιδας είτε στη συνέχεια με το έργο του παραλίμνιου πεζόδρομου – ποδηλατόδρομου είτε με την πράξη αναλογισμού στην περιοχή «Μάτσικας», μπαίνουν πλέον σε νέα βάση με το Κράτος να αναγνωρίζει πέραν πάσης αμφιβολίας το απόλυτο δικαίωμα της ιδιοκτησίας σε όσους κατέχουν αντίστοιχους τίτλους. Αντίστοιχα όμως καλεί την Κτηματική Υπηρεσία να απέχει στο εξής από την άσκηση αγωγών και για αγωγές που έχουν ήδη γίνει, όπως στην περίπτωση των Ιωαννίνων, ορίζει πως οι εκκρεμείς δίκες καταργούνται. Αρκεί μία και μόνη πράξη από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, τους ιδιοκτήτες ακινήτων δηλαδή, να αποδείξουν το εμπράγματο δικαίωμα, προσκομίζοντας δημόσια έγγραφα με τα οποία αποδεικνύεται η ύπαρξη του εν λόγω δικαιώματος.
Με την παρέμβαση αυτή που αποτελεί πλέον Νόμο του Κράτους, το οποίο σημαίνει ότι πλέον υπάρχει μία νέα πραγματικότητα και καταργείται κάθε άλλη προηγούμενη, είναι βέβαιο, ότι ανοίγει ο ασκός του Αιόλου στην περιοχή των Ιωαννίνων για τα παραπάνω ζητήματα της πολεοδομικής τακτοποίησης στον Μάτσικα, του επανακαθορισμού της οριοθέτησης που θεωρείται αναπόφευκτος, ενώ και οι τοπικοί φορείς καλούνται πλέον να προσαρμόσουν το σχεδιασμό τους με βάση το Νόμο αυτό, χωρίς παρέκκλιση και αστερίσκους.
Οι βασικές αλλαγές
Στο άρθρο 21 του Νόμου τονίζεται πως οι προβλέψεις έχουν αναλογική εφαρμογή σε όχθες, παρόχθιες ζώνες, υδάτινο στοιχείο, πυθμένα και το υπέδαφος του βυθού της θάλασσας, σε λιμνοθάλασσες, λίμνες και στην κοίτη πλεύσιμων ποταμών και στους χώρους ζώνης λιμένων. Ο Νόμος ορίζει ότι σε περίπτωση σφάλματος ή εάν μεταβληθεί η οριογραμμή λόγω τεχνικών έργων ή φυσικών αιτίων, διενεργείται επανακαθορισμός του αιγιαλού, παραλίας ή παλαιού αιγιαλού. «Ο καθορισμός ή επανακαθορισμός παλαιού αιγιαλού δεν θίγει εμπράγματα δικαιώματα, τα οποία έχουν κτηθεί ή αναγνωρισθεί δυνάμει συμβολαιογραφικού εγγράφου ή άλλου δημόσιου εγγράφου που συντάχθηκε σε χρόνο προγενέστερο του καθορισμού ή την κυριότητα και νομή ακίνητων περιουσιακών στοιχείων που έχουν μεταβιβασθεί στην ΕΤΑΔ Α.Ε», αναφέρεται.
Όπως σημειώνεται στην ερμηνευτική εγκύκλιο και για την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης της παρ. 12 του Ν. 5092/2024 ο καθορισμός ή επανακαθορισμός του παλαιού αιγιαλού αφορά όλες τις περιπτώσεις καθορισμού ή επανακαθορισμού, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν υπό την ισχύ προγενέστερων διατάξεων ακόμη και πριν από την ισχύ του ν.2971/2001 (ΦΕΚ Α’ 285), όπως τροποποιήθηκε με το ν.4607/2019 (ΦΕΚ Α’ 65), καθώς και τις περιπτώσεις καθορισμού ή επανακαθορισμού που θα λάβουν χώρα εφεξής κατ’ εφαρμογή του ν. 5092/2024.
Τα εμπράγματα δικαιώματα επί του παλαιού αιγιαλού πρέπει να έχουν κτηθεί ή αναγνωρισθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο ή άλλο δημόσιο έγγραφο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ως δημόσιο έγγραφο νοείται κάθε νόμιμος τίτλος που έχει εκδοθεί από φορέα του δημοσίου. Ο χρόνος κτήσης ή αναγνώρισης των εμπράγματων δικαιωμάτων απαιτείται να είναι προγενέστερος του αρχικού καθορισμού ή του καθορισμού που θα γίνει για πρώτη φορά σύμφωνα με το ν.5092/2024. Διοικητικά μέτρα που εκδόθηκαν σε συνέχεια τoυ αρχικού καθορισμού και είναι σε ισχύ καταργούνται, εκτός από τις περιπτώσεις βεβαιωθέντων προστίμων.
Κάθε ενδιαφερόμενος οφείλει αμελλητί από την ισχύ του ν. 5092/2024 να προσκομίσει στην κατά τόπο αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία τα αποδεικτικά έγγραφα, από τα οποία προκύπτει η ύπαρξη εμπράγματου δικαιώματος σύμφωνα με τα ανωτέρω αναφερόμενα και να αιτηθεί την εφαρμογή της παρ. 12 του άρθρου 5 του παραπάνω νόμου. Οι Κτηματικές Υπηρεσίες, αφού εξετάσουν τα προσκομισθέντα έγγραφα και διαπιστώσουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 12, προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία περί δημοσίων κτημάτων, προκειμένου οι εγγεγραμμένοι στα βιβλία καταγραφής δημοσίων κτημάτων παλαιοί αιγιαλοί να διαγραφούν, εφόσον αποδειχθούν εμπράγματα δικαιώματα ιδιωτών. Κατά συνέπεια, για τις ανωτέρω περιπτώσεις το Δημόσιο απέχει από την άσκηση αγωγών και για τις ασκηθείσες αγωγές, οι εκκρεμείς δίκες καταργούνται. Σημειώνεται ότι για την απόδειξη του εμπράγματος δικαιώματος προσκομίζονται δημόσια έγγραφα, με τα οποία αποδεικνύεται η ύπαρξη του δικαιώματος», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ερμηνευτική εγκύκλιο, καθιστώντας σαφές πως ακόμη και στην λίμνη Παμβώτιδα τα όρια του παλαιού αιγιαλού, θα αλλάξουν αναπόφευκτα, καθώς υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας επομένως μετά την προσκόμισή τους θα πρέπει να γίνει επανακαθορισμός της οριοθέτησης!
