Κρατική επιχορήγηση για «ποιοτικά» πανεπιστήμια

Ποια τα κριτήρια για την χρηματοδότηση – 20% της κρατικής χρηματοδότησης για το 2022

Χρηματοδότηση από ερευνητικά προγράμματα, κατατάξεις σε διεθνείς αξιολογήσεις, ευρεσιτεχνίες, ταχύτητα λήψης πτυχίου των φοιτητών τους, αριθμός ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων είναι μερικά από τα 61 κριτήρια αξιολόγησης των ΑΕΙ για να λάβουν το 20% της κρατικής χρηματοδότησης για το 2022. Το 80% επίσης θα δοθεί με αντικειμενικά κριτήρια.

Το νέο σύστημα χρηματοδότησης που θα εφαρμοστεί από την επόμενη χρονιά θεωρείται τομή στη λειτουργία των ΑΕΙ, καθώς πλέον η τακτική κρατική χρηματοδότησή τους –πέρυσι ήταν περίπου 92,5 εκατ. ευρώ– θα γίνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, καθώς και ποιοτικών δεικτών και επιτευγμάτων, που τα ίδια τα πανεπιστήμια θα επιλέξουν. Εως τώρα η χρηματοδότηση ήταν απολύτως εξαρτημένη από τη βούληση των εκάστοτε υπουργών. «Η νυν κυβέρνηση, με τον νόμο 4653 του 2020, έθεσε αντικειμενικά κριτήρια για την κρατική χρηματοδότηση και τώρα δίνονται, μέσω των αξιολογικών κριτηρίων, κίνητρα στα πανεπιστήμια για να βελτιωθούν. Με αυτό τον τρόπο τα ελληνικά πανεπιστήμια μπαίνουν στον 21ο αιώνα» δήλωσε στην «Καθημερινή» ο υφυπουργός Παιδείας, αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση, Αγγελος Συρίγος.

Ειδικότερα, εντός των ημερών αναμένεται να υπογραφεί και να σταλεί προς δημοσίευση η υπουργική απόφαση για τον «ορισμό κριτηρίων και δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων, για την κατανομή της δημόσιας επιχορήγησης στα ΑΕΙ». Άλλωστε, την Παρασκευή ολοκληρώθηκε η προθεσμία που είχε δοθεί στα ΑΕΙ για τις παρατηρήσεις τους. Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, η χρηματοδότηση των ΑΕΙ χωρίζεται σε δύο μέρη: το 80% που αφορά την τακτική χρηματοδότηση και θα γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια και το 20% που θα γίνεται με βάση τις επιδόσεις των ΑΕΙ σε ποιοτικούς δείκτες. Στην περίπτωση που κάποιο ΑΕΙ δεν συγκεντρώσει το… άριστα της μοριοδότησης για το 20%, τότε θα λαμβάνει το ποσό που αναλογεί στη βαθμολογία του. Το υπόλοιπο ποσό θα κατανέμεται στα άλλα ιδρύματα.

Τα αντικειμενικά κριτήρια είναι οκτώ και έχουν διαφορετικό συντελεστή βαρύτητας: ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων φοιτητών ανά πρόγραμμα σπουδών (25%), οι απαιτήσεις εργαστηριακού εξοπλισμού των τμημάτων του ΑΕΙ (15%), το κόστος των λειτουργικών δαπανών, όπως η καθαριότητα, η φύλαξη κ.ά. (15%), το μόνιμο επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό (15%), ο αριθμός των τμημάτων (10%), η κατανομή του τακτικού προϋπολογισμού (8%), η διάρκεια των προγραμμάτων σπουδών (6%) και η γεωγραφική διασπορά του ιδρύματος (6%). Βεβαίως, σε κάθε κριτήριο υπάρχει επιπλέον εξειδίκευση.

Οι συντελεστές

Για παράδειγμα, τα διαφορετικά προγράμματα σπουδών έχουν διαφορετικές απαιτήσεις εργαστηριακού εξοπλισμού. Έτσι, τα τμήματα ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών θα έχουν συντελεστή 1, τα τμήματα μαθηματικών, στατιστικής και διοίκησης επιχειρήσεων θα έχουν συντελεστή 1,5, οι επιστήμες πληροφορικής, αρχαιολογία, καλές τέχνες, ΤΕΦΑΑ θα έχουν συντελεστή 2, οι θετικές επιστήμες, οι επιστήμες μηχανικών και οι επιστήμες ζωής και περιβάλλοντος που διαθέτουν εργαστήρια συντελεστή 3, ενώ τον υψηλότερο συντελεστή 4 θα έχουν τα τμήματα επιστημών υγείας, που έχουν και εργαστήρια και κλινικές.

Ιδιαίτερη σημασία για την αλλαγή σελίδας στη φιλοσοφία της τακτικής χρηματοδότησης προς τα ΑΕΙ έχει το σύστημα κατανομής του 20%. Συγκεκριμένα, υπάρχουν κριτήρια και δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων που εντάσσονται σε πέντε ενότητες ως εξής: α) τη συνεχή βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του πανεπιστημίου, β) την ερευνητική δραστηριότητα, την αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού, γ) τη διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης, δ) τη διεθνοποίηση και ε) την ποιότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος.

Από τις πέντε ενότητες κριτηρίων, δεικτών και επιτευγμάτων, η πρώτη ενότητα είναι υποχρεωτική για όλα τα ιδρύματα, ενώ από τις υπόλοιπες τέσσερις ενότητες, τα ιδρύματα θα πρέπει να επιλέξουν υποχρεωτικά δύο, στις οποίες θα πρέπει να αξιολογηθούν. Η πρώτη, υποχρεωτική, ενότητα περιλαμβάνει συνολικά 16 δείκτες, για τους οποίους το εύρος του «άριστα» είναι από 40 έως 150 μόρια. Ενδεικτικά, αξιολογείται ο μέσος χρόνος λήψης πτυχίου (όσο μικρότερος τόσο καλύτερα, με άριστα το 100) και το ποσοστό των αποφοίτων στην κανονική διάρκεια σπουδών (άριστα το 50). Από την άλλη, εκτιμάται η θέση κάθε ΑΕΙ σε διεθνείς αξιολογήσεις. Θα επιλέγεται η υψηλότερη θέση του ΑΕΙ μεταξύ των οίκων αξιολόγησης QS, ARWU, THE, Scimago, GS και Webometrics. Η κατάταξη μεταξύ των θέσεων 1-300 θα λαμβάνει 120 μόρια, μεταξύ των θέσεων 300-500 100 μόρια, μεταξύ των 500-800 80 μόρια, μεταξύ των θέσεων 800-1.000 60 μόρια και μεταξύ των θέσεων 1.000-1.200 40 μόρια.

Η δεύτερη ενότητα έχει 10 δείκτες και τιτλοφορείται «Αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού». Μεταξύ των δεικτών περιλαμβάνονται η χρηματοδότηση που έχει λάβει το ίδρυμα από ανταγωνιστικά έργα έρευνας και ανάπτυξης ανά μέλος ΔΕΠ (με άριστα τα 60 μόρια), το μέσο πλήθος διδακτορικών διατριβών που ολοκληρώθηκαν ανά μέλος ΔΕΠ (άριστα το 70) και το πλήθος των έργων του ιδρύματος που χρηματοδοτείται από το European Research Council-ERC (20 μόρια το καθένα). Στην τρίτη ενότητα με 11 δείκτες και τίτλο «Διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης», περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι δείκτες για το ποσοστό ενεργών φοιτητών σε προγράμματα πρακτικής άσκησης (άριστα το 50), ο αριθμός των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (20 μόρια το καθένα) και ο συνολικός αριθμός των τεχνοβλαστών ή startups που ιδρύθηκαν μέσα στο έτος αναφοράς (50 μόρια έκαστο). Στην τέταρτη ενότητα που αφορά τη διεθνοποίηση περιλαμβάνονται μεταξύ των 13 δεικτών το ποσοστό των αλλοδαπών φοιτητών στο σύνολο των ενεργών φοιτητών (50 μόρια το καθένα), το πλήθος των ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (100 μόρια το καθένα), ο συνολικός αριθμός των εγκεκριμένων προγραμμάτων σπουδών τύπου «joint/dual degrees» (30 μόρια το καθένα). Στην πέμπτη ενότητα, για την ποιότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος, μεταξύ των 11 δεικτών είναι η αναλογία γυναικών-ανδρών στα μέλη ΔΕΠ (έως 80 μ.), το ποσοστό αιθουσών προσβάσιμων από ΑμεΑ (έως 30 μ.) και το πλήθος επιστημονικών συνεδρίων που οργανώνονται από τους φοιτητές (έως 30 μ.).

*πηγή Καθημερινή

Το πανεπιστήμιο θα πρέπει να υποβάλλει έως το τέλος Μαρτίου κάθε έτους στην Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης έκθεση με αντικείμενο την παρουσίαση των ετήσιων επιδόσεών του. Ο υπολογισμός των δεικτών θα γίνεται με τα δεδομένα του προηγούμενου της υποβολής έτους. Ειδικά κατά την πρώτη εφαρμογή του νέου συστήματος η ετήσια έκθεση θα πρέπει να υποβληθεί σε προθεσμία που θα οριστεί (η Υ.Α. μιλάει ενδεικτικά για το τέλος Οκτωβρίου) και θα περιλαμβάνει τα πεπραγμένα του 2020.