Δύο νέα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών θα ανοίξουν εντός του 2024.
To πρώτο, το οποίο θα αφορά μόνο «ευάλωτα» νοικοκυριά, αναμένεται να βγει στον …ψηφιακό αέρα στα μέσα Ιουνίου, ενώ ο οδηγός για το μεγάλο ετήσιο «Εξοικονομώ» του 2024 υπολογίζεται ότι θα δημοσιευθεί από το φθινόπωρο και έπειτα.
Ειδικότερα, το αμέσως επόμενο διάστημα θα δοθεί η εκκίνηση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) για ένα «Εξοικονομώ», συνολικού προϋπολογισμού περίπου 60 εκατ. ευρώ από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο θα αφορά αποκλειστικά νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα που διαθέτουν την κυριότητα μονοκατοικίας ή διαμερίσματος και επιθυμούν να τα αναβαθμίσουν ενεργειακά.
Η αξιολόγηση των αιτήσεων θα γίνεται με τη μέθοδο άμεσης διαδικασίας «First In, First Out», δηλαδή βάσει σειράς προτεραιότητας όπως αυτή προκύπτει από την ημερομηνία και την ώρα της οριστικής τους υποβολής. Η μέση επιδότηση εκτιμάται περίπου στα 12.500 ευρώ για κάθε δικαιούχο και θα αφορά παρεμβάσεις όπως είναι η τοποθέτηση μόνωσης, η αλλαγή κουφωμάτων κλπ. Συνολικά έχει υπολογιστεί ότι το πρόγραμμα μπορεί να επιδοτήσει εργασίες αναβάθμισης σε 5.000 φτωχά νοικοκυριά, προκειμένου να μειώσουν τις ενεργειακές τους ανάγκες και το κόστος ενέργειας και να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους.
Από φθινόπωρο το «Εξοικονομώ 2024»
Επιπλέον, το επιτελείο του ΥΠΕΝ προετοιμάζει και το «Εξοικονομώ 2024» με ένα μοντέλο διαφορετικό από εκείνα των προηγούμενων ετών. Για την υλοποίησή του έχουν εξασφαλιστεί περί τα 700 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, ενώ υπολογίζεται να προστεθούν και 170 εκατ. ευρώ από το RePowerEu.
Κεντρικός άξονας των παρεμβάσεων για την ενεργειακή αναβάθμιση των νοικοκυριών θα αποτελεί η τοποθέτηση αντλιών θερμότητας, όπως άλλωστε προστάζουν και οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θέλει να τις καταστήσει υποχρεωτικές για νέα συστήματα θέρμανσης από το 2029. Το νέο πρόγραμμα για τα νοικοκυριά θα προβλέπει αυξημένες επιδοτήσεις για εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, ενώ στις επιλέξιμες δαπάνες θα παραμείνουν και άλλες παρεμβάσεις που αφορούν αναβάθμιση θερμομόνωσης, συστημάτων χρήσης ζεστού νερού, αλλαγή κουφωμάτων κλπ.
Παράλληλα, στο τραπέζι των συζητήσεων για τις αλλαγές στο νέο «Εξοικονομώ» εξετάστηκε η ιδέα της εμπλοκής και Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών (Energy Service Companies – ESCO). Το σκεπτικό ήταν η δαπάνη των παρεμβάσεων να επιδοτείται σε ένα ποσοστό από το πρόγραμμα, ενώ για την ίδια συμμετοχή των νοικοκυριών οι ESCO να διευκολύνουν την πρόσβαση σε χρηματοδότηση και να παρέχουν στους ιδιοκτήτες των κατοικιών τη δυνατότητα να αποπληρώσουν σταδιακά το κόστος της επένδυσης, από τη μείωση των δαπανών στους λογαριασμούς ρεύματος που θα εξασφαλίζεται με τα έργα ενεργειακής αναβάθμισης.
Οι ESCO
Ωστόσο, όπως σημειώνουν αθηναϊκά δημοσιεύματα στέλεχος του ΥΠΕΝ σημειώνει πως παραμένει μια αδυναμία στο σχέδιο εμπλοκής των ESCO η οποία έγκειται στο γεγονός ότι “δένει” το νοικοκυριό με κάποιον πάροχο ενέργειας, ο οποίος μπορεί να παίξει τον ρόλο Εταιρειών Ενεργειακών Υπηρεσιών. «Αναζητείται μια τεχνική λύση ώστε να μην αντιτίθεται στην κοινοτική οδηγία η οποία δεν επιτρέπει να μπαίνει φραγμός στην αλλαγή προμηθευτή. Ακόμη δεν έχουμε καταλήξει», σημειώνει η ίδια πηγή.
Όσον αφορά στο τρέχον «Εξοικονομώ 2023» δόθηκε προσφάτως παράταση κατά 45 ημέρες, δηλαδή έως τις 5 Ιουλίου, για την υποβολή της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου, για τις καταρχήν επιλέξιμες αιτήσεις του πρώτου κύκλου, οι οποίες είχαν υποβληθεί έως και την 15η Νοεμβρίου του 2023 (καταληκτική ημερομηνία υποβολής ένταξης), ήτοι 31.549 αιτήσεις, με συνολικό προϋπολογισμό 422 εκατ. ευρώ.
Σε επίπεδο ΕΕ, η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Η αντίστοιχη προθεσμία για τα νέα κτίρια που στεγάζουν ή ανήκουν σε δημόσιες αρχές ορίζεται για το 2028. Παράλληλα, για τις κατοικίες, τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν μέτρα για να μειώσουν τη μέση κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας κατά τουλάχιστον 16% έως το τέλος της δεκαετίας και κατά τουλάχιστον 20%‑22% έως το 2035. Επίσης, θα πρέπει έως το 2030 θα ανακαινιστεί το 16% και έως το 2033 το 26% των μη οικιστικών κτιρίων με τη χειρότερη ενεργειακή απόδοση. Ακόμη, τα νέα κτίρια θα πρέπει έως το 2030 να είναι εξοπλισμένα με τεχνολογίες συλλογής ηλιακής ενέργειας.
